Kaygı Bozukluğu

Kaygı, sözlükte; üzüntü ve endişe duyulan düşünce olarak tanımlanmaktadır. Kaygı ‘kötü’ değildir, motivasyonel olarak büyük bir destekçi, hedeflere ulaşmadaki en önemli faktörlerden biridir, normal düzeyde yaşanan kaygı bize fayda sağlarken, kaygı düzeyinin artması ile birlikte günlük hayattaki işlevselliğin bozulması kaygı bozukluğu haline gelir. Kaygının arttığı durumlarda, iştahsızlık, kabusun eşlik ettiği uykular, gerginlik, endişe hali gibi durumların gözlemlenmesi mümkündür.

Kaygı Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Kişinin yaşadığı kaygı durumuna endişe eşlik eder, kaygı ve endişe hali ile birlikte kas gerginlikleri, ani öfke patlamaları, huzursuzluk, uyku bozuklukları, kolay kızma, dikkat dağınıklığı ve boş zihin, kaygıya ve endişeye eşlik eden diğer duygulardır. Çoğu zaman kaygı ve endişeye bu durumlardan en az üçü eşlik eder. Günün en az yarısında kişi sağlık, maddi, iş, aile hayatı gibi durumlardan ya da benzer birçok olaydan kaygı ve endişe duyar, ve bu endişeyi kontrol etmekte güçlük çeker. Kaygı bozukluğu tanısı için kişideki endişe halinin hiç kesinti olmaksızın en az 6 ay sürmesi gerekir.

Kaygı Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Özgül Fobiler

Özgül fobi belirli bir nesne ya da durumdan kaynaklanan aşırı korkudur. Gerçekte çok fazla tehlike riski olmayan durumlardan gereğinden fazla korku, endişe, kaçınma veya yoğun kaygı yaşayarak duruma katlama görülür. Ortada; yükseklik, köpek, klostrofobi (kapalı alan) gibi aşırı korkulan, endişe duyulan belirli bir durum veya nesne vardır. Bu durumlarda yaşanan korku, kişinin hayatını olumsuz yönde, önemli derecede etkiler. Yaşanan yoğun kaçınma veya katlanma halinin 6 aydan fazla sürmesi durumunda ruh sağlığı uzmanından destek alınması gerekir.

Panik Bozukluk

Panik bozukluk, herhangi bir durumla ilişkili olmayan, kişide yoğun korku ve dehşet uyandırarak aniden ortaya çıkan, zaman zaman tekrarlayan bir bozukluktur. Belirtiler aniden ortaya çıkmakta ve 10 dakika içerisinde en üst düzeye ulaşmaktadır. Kalp çarpıntısı, mide bulantısı, nefes almada güçlük, göğüs ağrısı panik bozukluk belirtilerinden birkaçıdır. Psikoterapiler ve medikal tedavinin panik bozukluğa önemli derecede faydası gözlemlenmiştir.

• Nefes almada güçlük çekme
• Kalp çarpıntısı
• Mide bulantısı
• Üşüme
• Terleme, sıcak basması
• Baş dönmesi
• Ölüm korkusu
• Nefes kesilmesi hissi
• Göğüs ağrısı
• El-ayakta uyuşma veya karıncalanma
• Algı bozulması (çevreyi olduğundan farklı algılama)
• Kontrolü kaybetme korkusu

Kişide panik bozukluklardan bahsedilmesi için yukarıdaki durumlardan en az dördünün, en az bir ay süre ile tekrarlayan panik atak şeklinde var olması gerekir. Unutulmamalıdır ki insanların yaşamları boyunca en az bir kez panik atak yaşaması oldukça yaygındır.

Sosyal Kaygı Bozukluğu (Sosyal Fobi)

Kişinin toplum içerisine, insanların dikkatini çekme yaşama ya da tanımadığı insanlarla karşılaştığı zaman yaşadığı aşırı, ısrarlı korku ve kaygı durumudur. DSM-IV’ de sosyal fobi DSM-V’de ise sosyal kaygı bozukluğu olarak adlandırılmıştır. Sosyal kaygı bozukluğu, kişinin hayatını ve işlevselliğini diğer fobilere göre daha fazla etkileme eğilimindedir. Sosyal kaygı bozukluğu yaşayan kişiler, değerlendirilme ihtimali oldukları ortama girmekten kaçınmaya çalışırlar. Topluluk önüne çıkmaktan ya da topluluk önünde konuşmaktan utanç duyarlar. Yeni insanlarla tanışmak veya konuşmak en yaygın yaşadıkları korkudur. Sosyal kaygı bozukluğu utangaçlık ile karıştırılmamalıdır. Utangaç insanlarda bu hisler bir süre sonra azalırken sosyal kaygı bozukluğu yaşayan kişiler bu durumu çok daha uzun süre yaşarlar.

Agorafobi

Agorafobi, herhangi bir tehlike yaşanması durumunda kişinin yardım almasının ya da kaçmasının zor olduğu ortamlarda bulunma korkusu. Agorafobisi olan insanlar için uzun yolculuklar, trenler genelde korkulan durumlardır. Marketler, alışveriş merkezleri, tiyatro ya da sinema salonları, otoparklar gibi kapalı yerlerde bulunmak, ani durumlarda çıkamayacaklarını düşündükleri kapalı alanlara gitmek onlar için büyük korku ve utanç sebebidir. Agorafobisi olan insanların pek çoğu evden çıkmak istemez, korktukları ortamlarda bulunmak onlar için kabustan farksızdır. Agorafobi, panik bozukluğun alt tipi olarak bilinir.